Ik duik in de Middeleeuwen op het Kasteel van Reinhardstein
Een reis door de tijd
5 min. WEGDROMEN
Aan de rand van de afgelegen Warchevallei, daar waar de weg lijkt te eindigen, begint een schitterende plek. Het kasteel van Reinhardstein steekt boven het landschap uit en laat je binnen in een periode die mensen vandaag nog steeds fascineert: de Middeleeuwen. Ik duik er met veel plezier in…
Ik vertrek 's ochtends vroeg richting Reinhardstein, in een gebied dat rijk is aan geschiedenis. Terwijl ik dieper de vallei in loop, wordt het geleidelijk aan een canyon. Het landschap ligt zo ingesloten dat de zon niet eens meer boven dit nauwe dal uit weet te komen: het decor is sober maar prachtig. En dan ineens verschijnt de middeleeuwse gedaante van het Kasteel van Reinhardstein. Het kasteel, dat op zijn rotspunt tussen hemel en aarde lijkt te hangen, ligt verscholen tussen de bosrijke omgeving. De bijzondere ligging geeft het kasteel een uitstekende verdedigingspositie. De rots, omgeven door de natuurlijke grens die gevormd wordt door de ingesloten vallei op 60 meter onder de muren, is dan ook haast onbereikbaar. Hier leven de Middeleeuwen en zijn ze nog voelbaar tussen de muren. Mijn twee gidsen Mireille en Hervé, gekleed in middeleeuwse kostuums, nemen me mee voor een duik in deze periode… En mijn kinderdromen komen weer boven: de uitkijktorens, donjon en vestingmuren van Reinhardstein komen precies overeen met het beeld dat ik vroeger had van een kasteel. Mijn fantasie gaat dan ook los: ik hoor bijna de harnassen tikken van de bewakers die hun ronde doen…
Op de handelsroute voor leer
Het kasteel laat langs al zijn contouren zijn indrukwekkende geschiedenis zien. Destijds was de plek beroemd en berucht. Op deze onoverwinbare locatie werd het fort tijdens de 14e eeuw gebouwd door landheer Renaud de Waimes. Het hooggelegen bouwwerk waakte over de weg door de Warschevallei en het handelstransport. De handelsroute voor leer, die via Reinhardstein liep, was de énige toegankelijke weg van de streek. De verlaten heidevelden van het veenlandschap weerhielden de meest gewaagde handelsreizigers… Van bovenaf, waar heel het kasteel te zien is, zegt Hervé: "De landheren waren in die tijd echt niet bang om handelaren af te kopen en belasting te laten betalen om de weg te kunnen gebruiken, de zogenaamde "tonlieu"." De tol van onze snelwegen zou hier vandaan komen… Handelsroutes voor lederwaren en ijzer, pelgrimswegen naar Santiago de Compostella: de middeleeuwse wereld was voortdurend in beweging. "Er werd veel gereisd tijdens de Middeleeuwen. Handelaren, soldaten en pelgrims waren voortdurend bezig met het verbreden van hun horizon.", vertelt Mireille. En religie speelde een belangrijke rol in het dagelijkse leven. Er waren dan ook regelmatig geloofsreizigers te zien, op weg naar Jeruzalem, Rome of Compostella.
Een garnizoen in dienst van de Vorst-Abt
De macht van de landheer van Waimes heerste in de schaduw van zijn donjon. Tijdens de Middeleeuwen had het verdedigingswerk een zichtbare impact. Het kasteel, met eerst alleen een slottoren, veranderde steeds meer in een groot bouwwerk waar het garnizoen, de familie van de landheer en zijn knechten samenleefden.
Reinhardstein beschermde het abdijvorstendom Stavelot-Malmedy: "een gebied dat onderdeel was van het hertogdom Limburg-Luxemburg, veel groter dan het huidige België", zegt Hervé. Omdat de vorst-abt geen wapens kon dragen, zorgde de Hertog van Luxemburg voor de verdediging: spirituele en landsheerlijke machten hielpen elkaar. In Reinhardstein had de officier een garnizoen tot zijn beschikking, op 6 km van de abdij. "In galop konden de ridders snel de geestelijken te hulp schieten", legt Mireille me uit.
Vervolgens komt het kasteel in handen van verschillende families om in 1812 terecht te komen bij de graaf van Metternich die zijn eigendom overdroeg aan.... slopers. Professor Jean Overloop redde het erfgoed tussen 1970 en 1980. Hij baseerde zich op de ruïnes en gebruikte documenten uit de 14e eeuw. De geschiedenisleraar herbouwde een haarfijne kopie van deze erfenis uit de Middeleeuwen. Door de oude foto's die Mireille me laat zien, snap ik wat voor een enorme bouwput de wederopbouw was. De muren van zandsteen werden weer opgetrokken en de verschillende gebouwen worden nu bedekt met prachtige leistenen daken.
Een papieren tijger
Het kasteel werd gebouwd om niet onder het geschut van katapulten te bezwijken, zoals de ronde Salamandertoren, maar was niet bestand tegen de ontwikkeling van wapens. Vanaf de 15e eeuw verschijnen er enorme bommenwerpers die bommen van tientallen kilo's op honderden meters afstand konden werpen. Het zwarte poeder was dus sterker dan de vestingmuren. In slechts een paar jaar heeft het kasteel dan ook heel wat meegemaakt... En kan dus de boeken in.
En dan laat Mireille me de ongelofelijke harnassen zien. Ze wogen elk wel meer dan 30 kilo.
Fantastische ruiters
Tegenwoordig kun je op het kasteel in het leven van middeleeuwse landheren duiken. In de verschillende zalen van het kasteel zijn collecties van wapens en tapijten te zien. Ik loop tussen de harnassen en de schilderijen van de Ridderzaal. En ik luister naar Mireille. "Tijdens de 14e eeuw ontstaat er een bescheiden luxe: de decoratie van de zalen werd gebruikt om het sombere leven in deze lugubere ruimtes wat op te fleuren. De wandbekleding bedekt de muren en brengt wat kleur... Vergeet niet dat de meubels van de huizen en kastelen in die tijd erg eenvoudig waren"…
En dan laat Mireille me de ongelofelijke harnassen zien. Ze wogen elk wel meer dan 30 kilo. Ridders werden met behulp van een takel in hun pantser gehesen. Eenmaal in het harnas zagen de ridders vrijwel niets. Met hun lans waren het dan ook opmerkelijke, zware ruiters die voortdurend hun vaardigheden oefenden door mee te doen met toernooien. "Bij gevechten waren de emblemen en vlaggen richtpunten om raak te slaan. En het ronde borststuk voorkwam dat ridders doodgestoken werden." Ik word helemaal meegesleept door de verhalen over minstrelen en troebadoers: zolang er enthousiaste gidsen zijn zal het epische verhaal van de ridders uit de Middeleeuwen altijd in het kasteel blijven hangen. Dromen over het geluid van paardenhoeven op de geplaveide binnenplaats wordt haast werkelijkheid op Reinhardstein…
Deze belevenis zelf ervaren
Chemin du Cheneux 50
4950 Ovifat - België
Tel: +32 (0)80 44 68 68
Middeleeuwse maaltijden, boogschietlessen, roofvogelshows, er zijn allerlei activiteiten te vinden op het Kasteel van Reinhardstein
Website: http://www.reinhardstein.net/