Marion - Chroniques d'une ardennaise
Geregistreerd sinds 4 jaar
100% Ardense, tussen België en Frankrijk
Ik heb via de leisteenroute de Ardennen ontdekt
440 kilometer de diepte in
Als ik een bepaald soort materiaal zou moeten noemen in relatie tot de Ardennen, dan zou ik zonder twijfel leisteen zeggen. Leisteen is een veel voorkomend gesteente in de Belgische, Franse en Luxemburgse Ardennen. Eeuwenlang bepaalde de ontginning ervan het ritme van de Ardense samenleving. Zelfs vandaag de dag zijn er in de Ardennen nog sporen van dit rijke erfgoed te vinden.
Leisteen, hét materiaal van de Ardennen - Marion van Chroniques d'une ardennaise
Van Alle-sur-Semois…
De leisteenroute bestaat uit vijf etappes en doorkruist de Ardennen over de hele breedte, van Martelange in Luxemburg tot Rimogne in de Franse Ardennen. Mijn reis begon in Alle-sur-Semois en deed drie haltes van deze route aan.
Bij "Ardois’Alle" kun je twee leisteenmijnen bezoeken. Eén ervan is nog actief, maar alleen aan de oppervlakte. Hier wordt leisteenafval gewonnen om er glitter van te maken, dat vervolgens wordt gebruikt voor het maken van coatings. De activiteit van de andere mijn stopte in 1948. De diepe putten herbergen honderden meters aan mijngangen en vele vleermuizen. We ontdekken het leven van verschillende generaties mijnwerkers en de ontwikkeling van de lei-ontginningstechnieken. Een klein museum geeft een goed beeld van het vroegere, dagelijkse leven van de mijnwerkers, het gereedschap waarmee ze werkten en het hele productieproces van het leisteen, zoals we dat kennen. Leisteen werd in enorme blokken uit de mijnen gewonnen. Deze wogen soms meer dan 200 kilo en de mijnwerkers moesten de blokken op hun rug naar buiten dragen. Vervolgens werden deze blokken telkens in tweeën gespleten tot er vellen van drie tot vier millimeter overbleven. Deze vellen werden vervolgens in verschillende en gevarieerde vormen gesneden, afhankelijk van waarvoor ze gebruikt moesten worden. Een beroep voor mensen met een lange adem, dat precisie vereiste!
Er ligt een hele wereld onder onze voeten verborgen!
…via Bertrix...
Van deze eerste, boeiende ontdekkingen kreeg ik trek. Ik vervolgde de leisteenroute richting Bertrix, de tweede halte van mijn reis. Hier bezocht ik eerst de brasserie om te genieten van een heerlijke "mijnwerkersomelet", direct uit de pan geserveerd en vergezeld van een Morépire, een ambachtelijk streekbier. Natuurlijk bleef het maar bij één alcoholische consumptie, want ik wist dat ik nog tot vijfentwintig meter diep in mijngangen af moest dalen.
De mijnwerkersomelet, vergezeld van een Morépire - Marion van Chroniques d'une ardennaise
In Bertrix werd leisteen op verschillende niveaus gewonnen: op vijfentwintig, vijfenveertig en zestig meter diepte. Tijdens mijn bezoek gingen we niet lager dan vijfentwintig meter. Voor mij voelde dit al als een ware reis naar het centrum van de aarde en ik vond het meer dan genoeg!
En toen was het zover. Uitgerust met een beschermende helm en een koplamp, begon ik aan mijn langzame afdaling naar de, voor mij, onbekende diepte. Toen ik nog boven stond, had ik geen idee van de wereld die zich onder mijn voeten bevond. Onderaan de eindeloze ijzeren trappen begon ik mijn wandeling door het doolhof van lange gangen. Het was erg donker en op sommige plaatsen kwamen de rotswanden wel heel dichtbij. Ik kon me amper bewegen, maar dan ineens stond ik in een gigantische kamer, bijna zo hoog als een kathedraal van binnen. Ik vond het een boeiend schouwspel, maar ook aangrijpend en zwaar. Ik bewonderde de stilte, maar stelde me ook de heftige omstandigheden voor, waarin de leisteenarbeiders de hele dag moesten werken. Toen ik naast me op een knop drukte, werd dat nog eens benadrukt, doordat ik het constante lawaai hoorde, waarin de mannen zich bevonden. Au! Ik was blij toen het geluid stopte. De stilte keerde terug en ik keek naar gereconstrueerde beelden van mannen die zware karren duwden, leisteenblokken op hun rug droegen en ze omhoog sjouwden via een eenvoudige ladder. Het werd voor mij ook tijd om deze ladder te nemen en terug naar boven te gaan. Blij om weer van het daglicht, de frisse lucht en de geluiden van de natuur te mogen genieten. Op naar mijn laatste stop: Rimogne. Onderweg dacht ik nog vaak aan de beelden van de arbeiders, die behoorlijk indruk op me hadden gemaakt.
De leisteenroute, de mijn van Bertrix - Marion van Chroniques d'une ardennaise
Toen de zon op de leisteen weerkaatste, leek het alsof ik droomde!
...naar Rimogne
In Rimogne is leisteen volledig in het dorp geïntegreerd en is het een levenskunst en de trots van de inwoners. Ik ging naar het "Maison de l'Ardoise", een museum dat in de voormalige elektriciteitscentrale van de leisteenmijnen van Rimogne is gevestigd. Hier kon ik meer te weten komen over de geschiedenis van de leisteenmijnen van het dorp. In de oude leisteengroeve stopte men in 1971 met werken. Op het hoogtepunt was het een van de belangrijkste mijnen van Frankrijk. De mijnwerkers konden tot een diepte van 120 meter afdalen om zo de beroemde leien te winnen. Ik vervolgde mijn bezoek en kreeg opnieuw een interactieve en meeslepende presentatie te zien over het dagelijkse leven van leisteenwerkers.
Een kruiwagen vol leisteen in Rimogne - Marion van Chroniques d'une ardennaise
Eenmaal buiten het museum ging mijn onderdompeling in de leisteenwereld nog verder. Ik volgde tekens op de grond, die me door het dorp leidden. In de straten van het dorp waren nog veel overblijfselen van deze economische activiteit te zien. In het centrum bleef ik even stilstaan bij een indrukwekkend bouwwerk van enkele meters hoog. Het was de schachttoren van Puits-Saint-Quentin. Dit kenmerkende monument is in feite een lift met bovenaan een lier, waarmee de leisteenwerkers tot 120 meter diep in de put konden afdalen. Tegenwoordig is dit monument het symbool van Rimogne. Het staat aan de rand van een park met een speeltuin voor kinderen en met beelden en portretten van leisteenwerkers. Ik wandelde verder door de straten en zag oude arbeiderswoningen, typisch voor deze mijnstreek. Ook waren er bergen leisteenafval of een volledig van leisteen gemaakte mijnstut.
De schachttoren van Puits-Saint-Quentin - Marion van Chroniques d'une ardennaise
Na mijn bezoek aan Rimogne merkte ik op de terugweg op dat leisteen eigenlijk overal in de Ardennen aanwezig is. Op daken van huizen, tegen kerkwanden, op muren... Soms, als de zon erop scheen, gaven de leien een blauwachtige weerkaatsing, soms groen of zelfs roze, waardoor bepaalde dorpen eruit zagen alsof ze in een fantasiewereld stonden. Ik zal voortaan drie keer nadenken, voordat ik zeg dat ik iets zwaar vind en nog eens terugdenken aan die mijnwerkers van toen...
Deze belevenis zelf ervaren
Route de l’Ardoise
Ga op ontdekking van de geschiedenis van het leisteen in de Ardennen, van Rimogne tot Martelange.
www.routedelardoise.com
Ik bezocht:
La Maison de l’Ardoise
95 rue Jean-Baptiste Clément, 08150 Rimogne, Frankrijk
Tel : +33(0)324 35 13 14
www.village-ardoise-rimogne.fr
maisondelardoise@mairie-rimogne.fr
Ardois’Alle
12 Rue de Reposseau,5550 Alle-sur-Semois, België
Tel : +32(0)497 45 43 74
www.ardoisalle.be
ardoisalle@skynet.be
Au cœur de l’Ardoise
Rue du Babinay, 1 6880 Bertrix, België
Tel : +32(0)61 41 45 21
www.aucoeurdelardoise.be
info@aucoeurdelardoise.be
Een reis door het centrum van de aarde